Aromatherapy là một hình thức trị liệu tự nhiên dựa trên sử dụng các tinh dầu thực vật. Tinh dầu là những chất lỏng có mùi thơm được chiết xuất từ hoa, lá, vỏ, hạt, rễ, nhựa hoặc gỗ của các loại cây khác nhau. Tinh dầu có thể được sử dụng bằng cách hít, ngửi, xoa lên da, thêm vào nước tắm, hoặc đốt trong đèn xông tinh dầu. Mục đích của aromatherapy là tạo ra một tác động tích cực lên tâm trạng, cảm xúc, sức khỏe và sự cân bằng của cơ thể và tinh thần.
Lịch sử của aromatherapy có thể trải dài từ hàng ngàn năm trước, khi con người đã sử dụng các loại cây cỏ thảo dược cho mục đích điều trị, nghi lễ, gia vị, hoặc khử mùi. Các nền văn minh cổ đại như Trung Quốc, Ấn Độ, Ai Cập, Hy Lạp, La Mã, Ba Tư, và Ả Rập đều đã khám phá và sử dụng các tinh dầu khác nhau trong y học, nước hoa, mỹ phẩm, và tôn giáo. Một số dấu mốc quan trọng trong lịch sử của aromatherapy là:
- Khoảng 3500 TCN, người Sumer cổ đại đã sử dụng son môi làm từ sáp ong, dầu thực vật, và màu đỏ từ gốc cây.
- Khoảng 3000 TCN đến 1500 TCN, người Ai Cập cổ đại đã phát triển kỹ thuật chưng cất tinh dầu từ các loại cây như cây nhũ hương, cây oải hương, cây tuyết tùng, cây hoa hồng, và cây quế. Họ cũng đã sử dụng tinh dầu để bảo quản xác ướp, làm nước hoa, và thờ cúng các vị thần.
- Khoảng 1500 TCN, người Ấn Độ cổ đại đã sáng tạo ra nền y học Ayurveda, một hệ thống trị liệu toàn diện dựa trên sự cân bằng giữa cơ thể, tâm trí, và tinh thần. Họ đã sử dụng các loại tinh dầu như tinh dầu sả, tinh dầu gừng, tinh dầu hương nhu, và tinh dầu hoa nhài để điều trị các bệnh lý khác nhau.
- Khoảng 500 TCN, người Hy Lạp cổ đại đã tiếp nhận và phát triển kiến thức về tinh dầu từ người Ai Cập và người Ấn Độ. Họ đã sử dụng tinh dầu để chữa bệnh, làm đẹp, và tăng cường sức khỏe. Một số nhà khoa học và bác sĩ nổi tiếng như Hippocrates, Aristotle, và Galen đều đã nghiên cứu và viết về tinh dầu.
- Khoảng 300 TCN đến 400 CN, người La Mã cổ đại đã sử dụng tinh dầu để tạo ra một phong cách sống xa hoa và sang trọng. Họ đã sử dụng tinh dầu để tạo ra nước hoa, xà phòng, nước lau nhà, và thậm chí cả nước rửa chân. Họ cũng đã sử dụng tinh dầu trong các buổi tiệc, các nhà tắm công cộng, và các trận đấu đấu sĩ.
- Khoảng 500 CN đến 1000 CN, người Ba Tư cổ đại đã đạt đến đỉnh cao của nghệ thuật chưng cất tinh dầu. Họ đã phát minh ra các thiết bị chưng cất hiện đại hơn và tạo ra nhiều loại tinh dầu mới như tinh dầu hoa cam, tinh dầu hoa nhài, và tinh dầu hoa hồng. Họ cũng đã viết nhiều sách về tinh dầu và ứng dụng của chúng trong y học và nước hoa.
- Khoảng 1000 CN đến 1500 CN, người Ả Rập cổ đại đã tiếp tục phát triển kỹ thuật chưng cất tinh dầu và truyền bá kiến thức của họ đến các nước khác như Tây Ban Nha, Ý, Pháp, và Anh. Họ cũng đã sử dụng tinh dầu để điều trị các bệnh dịch, như cúm và bệnh dại. Một số nhà khoa học và bác sĩ nổi tiếng như Avicenna, Al-Kindi, và Al-Razi đều đã nghiên cứu và viết về tinh dầu.
- Khoảng 1500 CN đến 1800 CN, người châu Âu cổ đại đã tiếp nhận và phát triển kiến thức về tinh dầu từ người Ả Rập và người Ba Tư. Họ đã sử dụng tinh dầu để chữa bệnh, làm đẹp, và tạo ra nước hoa. Họ cũng đã khám phá ra nhiều loại tinh dầu mới từ các loại cây ở châu Mỹ và châu Á, như tinh dầu quế, tinh dầu gỗ đàn hương, và tinh dầu hoa lan. Một số nhà khoa học và bác sĩ nổi tiếng như Paracelsus, Nicholas Culpeper, và John Gerard đều đã nghiên cứu và viết về tinh dầu.
- Khoảng 1800 CN đến 1900 CN, người châu Âu hiện đại đã chứng kiến sự phát triển của nền y học hiện đại và khoa học hóa học. Họ đã bắt đầu nghiên cứu về thành phần hóa học và cơ chế hoạt động của tinh dầu. Họ cũng đã tạo ra nhiều loại tinh dầu tổng hợp và nước hoa tổng hợp. Tuy nhiên, sự quan tâm đến tinh dầu tự nhiên và aromatherapy vẫn còn tồn tại ở một số nước như Pháp, Đức, và Anh. Một số nhà khoa học và bác sĩ nổi tiếng như Jean Valnet, Marguerite Maury, và Robert Tisserand đều đã nghiên cứu và viết về tinh dầu.
- Khoảng 1900 CN đến nay, người châu Âu và người Bắc Mỹ hiện đại đã chứng kiến sự phổ biến của aromatherapy trên toàn thế giới. Họ đã sử dụng tinh dầu để chăm sóc sức khỏe, làm đẹp, và tăng cường chất lượng cuộc sống. Họ cũng đã nghiên cứu về tác dụng của tinh dầu trên tâm trạng, cảm xúc.
Sau năm 1900, aromatherapy đã trở nên phổ biến trên toàn thế giới, nhờ vào sự nghiên cứu và phát triển của nhiều nhà khoa học, bác sĩ, và nhà sản xuất tinh dầu. Một số dấu mốc quan trọng trong giai đoạn này là:
- Năm 1910, nhà hóa học người Pháp René-Maurice Gattefossé đã phát hiện ra khả năng chữa lành vết bỏng của tinh dầu oải hương, và đã đặt ra thuật ngữ “aromatherapy” (liệu pháp mùi hương) trong cuốn sách của ông năm 19373
- Năm 1928, nhà bác sĩ người Pháp Jean Valnet đã sử dụng tinh dầu để điều trị các vết thương và nhiễm trùng của binh sĩ trong Chiến tranh Thế giới thứ hai, và đã viết cuốn sách “The Practice of Aromatherapy” (Thực hành liệu pháp mùi hương) năm 1964. [][4] 4
- Năm 1954, nhà nghiên cứu người Áo Marguerite Maury đã phát triển phương pháp massage bằng tinh dầu được pha loãng với dầu dẫn, và đã viết cuốn sách “The Secret of Life and Youth” (Bí mật của cuộc sống và tuổi trẻ) năm 19615
- Năm 1977, nhà nghiên cứu người Anh Robert Tisserand đã viết cuốn sách “The Art of Aromatherapy” (Nghệ thuật liệu pháp mùi hương), được coi là cuốn sách đầu tiên về aromatherapy ở Anh, và đã đóng góp vào việc phổ biến aromatherapy trong cộng đồng Anh và Bắc Mỹ.
- Năm 1982, nhà nghiên cứu người Mỹ Valerie Ann Worwood đã viết cuốn sách “The Complete Book of Essential Oils and Aromatherapy” (Cuốn sách hoàn chỉnh về tinh dầu và liệu pháp mùi hương), được coi là một trong những cuốn sách kinh điển về aromatherapy, và đã giới thiệu về các ứng dụng cụ thể của tinh dầu trong cuộc sống hàng ngày.